Dorothea Lange – amerykańska fotograf, autorka ogromnej ilości bardzo dobrej jakości zdjęć, dokumentujących biedną ludność Stanów Zjednoczonych w okresie Wielkiego Kryzysu lat 1930, pracowała wtedy dla Farm Security Administration (FSA).

Dorothea Lange żyła w latach 1895-1965. Po przebytej w wieku 7 lat polio utykała na jedną nogę. Jak stwierdziła: „To mnie ukształtowało, prowadziło, pouczało, pomagało i upokarzało. Nigdy się z tym nie pogodziłam i jestem świadoma siły i mocy tego faktu”. 5 lat później porzucił ich ojciec, co spowodowało przeprowadzkę z przedmieść New Jersey do jednej z biednych dzielnic Nowego Jorku. Z tego też powodu przyjęła nazwisko matki (Lange).

Po ukończeniu szkoły średniej zdecydowała się na studia fotograficzne na Uniwersytecie Columbia – mimo, że do tego momentu nigdy nie trzymała jeszcze aparatu w ręku. Naukę odbywała pod kierunkiem Clarence’a H. White’a (również pozostawił po sobie sporo ciekawych fotografii z przełomu XIX i XX w.) Później szukała praktyki w nowojorskich studiach fotograficznych, m.in. u Arnolda Gethe’a.

Wkrótce osiadła w San Francisco, gdzie wyszła za mąż za malarza Maynarda Dixona. Tutaj udało jej się otworzyć studio portretowe, z którego utrzymywała się z mężem przez kolejne 15 lat. Portretowała elitę San Francisco.

Okies

Na początku Wielkiego Kryzysu Dorothea Lange obiektyw swojego aparatu skierowała na biedotę. Wielki Kryzys przetoczył się bardzo boleśnie przez Stany Zjednoczone. W 1933 roku w USA było 14 mln bezrobotnych. Wielu cierpiących głód farmerów zaczęło migrować na Zachód do Kalifornii. Przylgnęło do nich określenie „okies” od Oklahomy, niezależnie, czy pochodzili z tego stanu. Lange zaczęła podążać za tymi ludźmi, opuszczając ciepłe studio fotograficzne. Wkrótce znalazła pracę w Administracji Przesiedleń (FA, później FSA), co jej ułatwiało dotarcie do „obiektów” swojej fotografii. Miała możliwość łatwiejszego nawiązania relacji, mogła też odnotować ich dane.

Poniżej publikuję własną selekcję 30 wybranych przeze mnie kadrów spośród kilkuset; zbiory Biblioteki Kongresu.

0. „Migrująca matka”, być może najbardziej znane zdjęcie Dorothy Lange. Kobieta nazywała się Florence Owens Thompson i zmarła w 1983 r. w wieku 80 lat

1. 1934, spółdzielnia samopomocy, Burbank, Kalifornia.

2. Obóz sezonowych robotników pracujących przy zbiórce ziemniaków (biwak przy autostradzie niedaleko Shafter w Kalifornii).

3. Wywłaszczeni rolnicy z Arkansas.

4. W obozie migrantów, Kalifornia

5. Dwie rodziny biedaków z Missouri poszukujący pracy na polach grochu

6. Przesiedleńcy w ramach projektu Bosque Farms – 4-osobowa rodzina z Taos Junction w swoim tymczasowym domu

7. Uchodźcy z Abilene w Teksasie, szukający pracy w roli. „Najlepsi ludzie na świecie mieszkają w Teksasie, ale po prostu nie mogę tam niczego osiągnąć. Dwuletnia susza, potem zbiory, potem dwuletnia susza i tak dalej. Mam dwóch braci, którzy wciąż próbują tam wrócić i tam siedzą” – powiedział ojciec.

8. Starzec w okolicach Waszyngtonu, Pelsylwania.

9. Młócenie owsa, Clayton, Indiana. Spójrzmy, jak podobny jest ten wóz do furmanek pracujących na polskich wsiach w tym samym czasie.

10. Kobieta zbierająca bawełnę (Kalifornia)

11. Ulice San Francisco (Howard Street)

12. Przerwa podczas prac na polu bawełny, Delta Missisipi

13. US nr 54, na północ od El Paso w Teksasie, jedna z zachodnich tras migrantów

14. Śpiewanie hymnów przed otwarciem spotkania Klubu Matek w obozie Arwin dla migrantów w Kalifornii

15. Samochód pełen kolejnych imigrantów oraz rodzina rolników w okolicach Bakersfield (7 kwietnia 1935 r.)

16. 1936 – 80-letnia babcia 22 dzieci z farmy w Oklahomie. Powiedziała: „If your pluck you lose the most there is in your – all you’ve got to live with” (ktoś umie przetłumaczyć?)

17. Dzieci pracujących imigrantów wiozą wodę – 1936

18. Ten mężczyzna przyjechał z Danii do Utah jako chłopiec, na zdjęciu ma 95 lat. Zdjęcie jest też ciekawe ze względu na detal chałupy z bali (na Podkarpaciu takich wiele, a w USA?)

19. Marzec 1935. Wspaniały portret ojca sześciorga dzieci, hrabstwo Riverside, Kalifornia

20. Maj 1935, miasteczko Mills w Nowym Meksyku. Opis zdjęcia informuje: „Elewator zbożowy w tle po prawej został dawno opuszczony. Bank jest zamknięty”. Jednak fotografia jest niezwykłym dokumentem amerykańskiego prowincjonalnego miasteczka, które jest świetnie uchwycone w tle za dziewczynką

21. Zbieracze grochu w Kalifornii.

22. Uchodźcy z Oklahomy, 1936

23. Niedaleko Wapato, jedno z młodszych dzieci Chrisa Adolpha

24. Matka z dzieckiem w drodze. Sprawia wrażenie bardzo zrezygnowanej, jednak spojrzenie dziecka jest pełne chęci do walki

25. Przybysze z Kansas (okolice Merrill, Oregon)

26. Rodzina z sześciorgiem dzieci na autostradzie w okolicach Bakersfield (Kalifornia), bez domu, bez jedzenia, bez pieniędzy i prawie bez benzyny. Dziewczynka ma gruźlicę kości

27. Dzieci migrantów z Meksyku, Nipomo, Kalifornia

28. Jednooki Charlie, kontraktor PSA, utrzymuje się z pracy imigrantów

29. Murzyńskie dzieci w Delcie Missisippi

30. Nowy Jork, skrzyzowanie 7 Alei i West 28th. Robotnicy odzieżowi opuszczają fabrykę

W latach 40. Dorothea Lange realizowała kolejne projekty fotograficzne. Na początku lat 40. po ataku na Pearl Harbour skupiła się na dokumentacji przymusowej ewakuacji japońskich Amerykanów z Zachodniego Wybrzeża USA. Aby wykonać to zadanie, zrezygnowała z prestiżowego stypendium Guggenheima, które otrzymała w 1941 roku. Te zdjęcia były bardzo kontrowersyjne, gdyż dokumentowały przymusowe eksmisje Amerykanów japońskiego pochodzenia, którzy jednak byli patriotami, deklarowali wierność fladze USA. Zdjęć tych nie publikowano w tamtym czasie, co więcej – większość z nich została skonfiskowana.

W 1945 zaczęła wykładać na Kalifornijskiej Szkole Sztuk Pięknych (CSFA), obecnie znanej jako San Francisco Art Institute (SFAI).

W 1952 roku była współzałożycielką magazynu Aperture. W połowie lat 50. magazyn LIFE zlecił jej realizację projektu o śmierci miasta Monticello w Kalifornii. Life jednak zrezygnowało z publikacji, w związku z czym Dorothea poświęciła tematowi cały numer Aperture.

Ostatnie 10 lat życia to pogorszenie stanu zdrowia (określono to jako zespół post-polio). Zmarła w 1965 roku na raka krtani.